माधुरीच्या नृत्यांची मोहकता (उर्वरित भाग)

शंभर टक्के उर्जा, हावभावांची प्रचंड विविधता म्हणजे माधुरी. खुल्या दिलाने, अतिशय समरस होऊन नाचणे म्हणजे माधुरी. अशी अनेक बिरुदं माधुरीला आपण तिच्या नृत्याकरिता देऊ शकतो. ज्यांना खरोखर नृत्याची आवड आहे अशा सर्व युवतींनी तिची सर्व नृत्यप्रधान गाणी बघितलीच पाहिजेत.

तिच्या एक, दो, तीन या पहिल्या नृत्यापासून अगदी आताच्या घागरा पर्यंतची सगळी नृत्ये बघितली तर आपल्याला एक गोष्ट प्रकर्षाने जाणवते ती म्हणजे तिची नृत्यातील समरसता. काळानुरूप त्यात तसूभरसुद्धा फरक झालेला दिसत नाही. समरसता या शब्दाची मी इथे फोड अशी करेन, प्रचंड उर्जा + प्रभावी सादरीकरण + हावभावांची प्रचंड विविधता = समरसता. एकाचवेळी या तिन्ही गोष्टींचा अचूक समतोल. गीतातील एका शब्दात तीन ते चार प्रकारचे वेगवेगळे भाव देण्याची करामत ही फक्त तीच करू जाणे आणि यासाठी तिची अनेक नृत्ये उदाहरणादाखल घेता येतील. अखियाँ मिलाऊँ कभी अखियाँ चुराऊ क्या तुने किया जादू या ओळीत काय एक्स्प्रेशन्स दिलेत. थोडं फिल्मी भाषेत बोलायचं तर सुभानल्ला किंवा लाजवाब. ते वाटतात तितके सोप्पे नाहीत. तिचे कुठलेच हावभाव हे अतिरंजित वाटत नाहीत. उलट अतिशय नैसर्गिक आणि तितकेच लाघवी वाटतात. मी तिचे हे नृत्य कित्येकदा बघितले आहे आणि ते हावभाव करून बघण्याचा प्रयत्न देखील केला आहे. जेव्हा जेव्हा ते नृत्य बघते तेव्हा विचार करते की किती रिहलसल्स केल्या असतील यासाठी तिने, का तिला लगेचच जमलं असेल. माहीत नाही पण जे काही केलंय ते ग्रेट आहे.

देवदासमधील मार डाला आणि काहे छेड या नृत्यांनी तर गौरीशंकर गाठलेला आहे. तीस किलोचा घागरा घालून काय शिताफीने नृत्य केलंय तिने. या दोन्ही गाण्यात तिचे भावप्रदर्शन आणि नृत्य यांचा अनोखा मिलाफ बघायला मिळतो. काय ती एका मागोमाग एक भुवया उंचावण्याची अदा, ती रोखलेली नजर, ती चालण्याची अदा मध्येच एखादं स्मित हास्य, मला वाटतं माधुरीने प्रत्येक नृत्याचं सोनंच केलं आहे. मग ते शास्त्रीय असो की पाश्चिमात्य असो, वा हमको आजकल है सारखं कोळी नृत्य असो की मै कोल्हापूरसे आई हूँ ही लावणी असो. त्या त्या नृत्याच्या रंगाढंगात ती रंगून गेली आहे आणि म्हणूनच ती नृत्ये आपल्याही मनाला भिडतात.

प्रभूदेवाबरोबरचं के सरा सरा हे नृत्य एक अजून वेगळाच अनुभव देणारे. असं ऐकलं होतं की प्रभूदेवाबरोबर नृत्य करायचंय असं कळल्यावर तिला खूप टेन्शन आलं होतं. कदाचित प्रभूदेवाच्या वेगळ्या नृत्यशैलीमुळे असेल. पण...पण...पण... त्या नृत्यात दोघांची केमिस्ट्री बघून अचंबित व्हायला होतं. कुठेच, काहीच, कसलीच कमी नाही. हे साधण्यासाठी तिला किती मेहनत घ्यावी लागली असेल याची पूरेपूर कल्पना येते. गाणं स्लो असो नाहीतर फास्ट, नृत्य, अदा आणि हावभाव यांनी दमदार बनवण्याचं कसब आहे तिच्याकडे. तिच्या सगळ्याच्या सगळ्या सिगनेचर स्टेप्स अतिशय प्रसिद्ध आहेत. दिल तो पागल है मधलं माधुरीचं वेगळेपण असंच आपल्याला भावलेलं. काळाप्रमाणे ती स्वतःला बदलवत गेली आणि विशेष म्हणजे तिचे हे बदल प्रेक्षकांनासुद्धा आवडले. म्हणजे असं कधीच वाटलं नाही की हे काही हिला जमलं नाही बुवा. उलट ती ती व्यक्तिरेखा ही तिच्यासाठीच असल्याचं प्रकर्षाने जाणवलं. उगीचच का एम.एफ. हुसैन सारखे जगविख्यात चित्रकार तिच्या या सौंदर्यावर जबरदस्त फिदा झाले होते. त्यांनी म्हणे हम आपके है कौन हा चित्रपट जवळजवळ ६६ वेळा पाहिला होता. त्यांनी तिची अनेक चित्रे रेखाटली आहेत. इतकंच काय तर तिच्याकरीता गजगामिनी या चित्रपटाची निर्मितीही केली होती.

माधुरीला तब्बल १४ वेळा फिल्म फेअर अवॉर्डसाठी नॉमिनेशन मिळाले आहे तर सहा वेळा तिला ते मिळालेही आहे. २००८ साली पद्मश्री या गौरवपूर्ण पुरस्काराने ती सन्मानित झाली आहे. अशा निखळ हास्याची देणगी लाभलेल्या आपल्या मराठी मातीतल्या लावण्यवतीला मानाचा मुजरा.