माईलस्टोन ठरलं एक दो तीन (सरोज खान - भाग तीन)

फार पूर्वीपासून चित्रपट, चित्रपटातील गीते, संगीत आणि नृत्ये यांना आपल्या आयुष्यात फार महत्त्वाचे स्थान आहे. यापैकी कुठल्या ना कुठल्या गोष्टीचा आपल्यावर प्रभाव पडलेला आहे आणि पडत असतो. भगवान दादांच्या नृत्यशैलीपासून ते टायगर श्रॉफ पर्यंत तर पद्मिनी, वैयजयंती माला पासून नोरा फत्तेह अलीपर्यंतच्या सर्व स्टार्सना आपण चित्रपटांमध्ये नाचताना पाहिले आहे. या प्रवासातील शेकडो अभिनेते आणि अभिनेत्रींच्या स्टाईलवर, नृत्यावर आपण फिदा झालेलो आहोत. त्यांच्या नृत्याचे, स्टाईलचे आपण आपल्या आनंदाच्या क्षणी कित्येकदा अनुकरण केले आहे. परंतू त्यांना थिरकायला लावणाऱ्या नृत्यदिग्दर्शकांना त्या पडद्यामागच्या अवलियांना त्या काळी प्रेक्षकांमध्ये खूप कमी ओळखले जायचे. त्या त्या नृत्याचे श्रेय हे त्या त्या स्टारला दिले जायचे आणि त्या नृत्याला जन्म दिलेल्या जन्मदात्याला म्हणजेच नृत्यदिग्दर्शकाला सोयीस्करपण विसरले जायचे. श्रेयनामावलीत कुठेतरी कोपऱ्यात नाव असायचे आणि नृत्य या विभागासाठी अवॉर्ड तर दूरचीच गोष्ट होती. ही अत्यंत खेदाची गोष्ट होती.

परंतू १९८८ साली तेजाबमधील एक दोन तीन या गाण्यावरील नृत्याने अशी काही किमया केली की सगळा इतिहासच बदलून गेला. सरोजजींच्या नृत्यदिग्दर्शनाने या गाण्याला चार चाँद लागले होते. माधुरी दीक्षित सारख्या नवोदित अभिनेत्रीकडून करून घेतलेले नृत्य, त्यातील सिग्नेचर स्टेप, हावभाव, एक ना अधिक अशा किती गोष्टींचे कौतुक करायचे. या गाण्यानंतर सगळीच गणितं बदलून गेली. माधुरी दीक्षित ही रातोरात स्टार झाली. तिच्या नृत्याची आणि अदांची मोहिनी प्रेक्षकांवर जबरदस्त पडली होती. या नृत्याने सर्व रेकॉर्ड तोडून टाकले होते. तुफान प्रसिद्धी मिळाली या नृत्याला आणि तिथेच एक मोठा आमूलाग्र बदल झाला तो म्हणजे नृत्यदिग्दर्शक हे प्रकाशझोतात आले. अगदी सर्वसामान्य प्रेक्षकही नृत्यदिग्दर्शक सरोजखान यांना ओळखू लागले. एक दो तीनच्या बेसूमार प्रसिद्धीने फिल्मफेअरने नृत्यदिग्दर्शक हा विभाग पुरस्कारसाठी सुरू केला आणि त्या वर्षीच सुरू झालेले हे नृत्यदिग्दर्शनाचे अवॉर्ड मिळाले सुद्धा सरोजजींना, यावरून एक गोष्ट सिद्ध होते की इतका मोठा बदल घडवून आणण्याची ताकद सरोजजींमध्ये होती, त्यांच्या नृत्यकौशल्यात होती. ज्यांनी पुरूषी वर्चस्व असलेल्या या नृत्यदिग्दर्शन क्षेत्रात स्वतःच अस्तित्व निर्माण केलं आणि यशस्वी होऊन दाखवलं.

एक दोन तीन वरचे नृत्य हे माईलस्टोन ठरले होते. फक्त पंचवीस मिनिटांत बसवलेली कोरिओग्राफी माधुरी दीक्षितला आत्मसात करायला तब्बल सतरा दिवस रोज सकाळी दहा ते रात्री दहा पर्यंत तालमी कराव्या लागल्या होत्या, तर याचे प्रत्यक्ष शुटिंग सात दिवस चालले होते. या नृत्यानंतर सरोज खान आणि माधुरी दीक्षित यांचे समीकरण जुळले ते कायमचेच. एका पाठोपाठ एक हिट नृत्यांची रांगच लागली. आपल्या फेवरेट हिरॉईन माधुरीबद्दल बोलताना सरोजजी सांगतात की माधुरी ही माझ्या आयुष्याची सावली आहे, अगदी झेरॉक्स कॉपी. माझ्या कल्पनांना तिने पंख लावले आणि मी हवेत उडायला लागले. तिने आपल्या कामात कधीही कामचुकारपणा केला नाही की आळशीपणा केला नाही. मी एखादी गोष्ट करायला सांगितली म्हणजे संपलं, ते काम त्याच पद्धतीने करण्यासाठी ती प्रचंड मेहनत घ्यायची. तिने त्यासाठी कधी कारणं दिली नाहीत की पळवाटा शोधल्या नाहीत. ती जशी नवीन असताना माझ्याकडे आली तशीच ती शेवटपर्यंत होती. अगदी डाऊन टू अर्थ. गुरूंकडून अशाप्रकारे पोचपावती मिळणं ही खूप मोठी भाग्याची गोष्ट असते.

माधुरीने सुद्धा आपल्या या गुरूरुपी या नृत्याच्या देवीचा कायम आदर केला. त्यांच्यापती असलेली प्रेम, सन्मान तिने वेळोवेळी व्यक्त केले आहे. शास्त्रीय नृत्य परंपरेत अतिशय मानाचे असे समजले जाणारे पाद्यपूजन तिने एका डान्स रिॲलिटी शोच्या सेटवर सरोजजींचे केले होते आणि तो क्षण खूप भावूक होता.

माधुरीप्रमणेच आपण इतरही अनेक अभिनेत्रींचे सरोजजींबद्दलचे अनुभव आणि त्यांच्या नृत्यशैलींची खासियत आपण पुढील भागात जाणून घेणार आहोत.